Rahim sarkması, pelvik taban kasları ve bağlarının zayıflayıp gerilmesi sonucu oluşur. Bu durum, rahmin vajinanın içine doğru kaymasına veya dışarıya çıkıntı yapmasına neden olur. Rahim sarkması, özellikle menopoz sonrasında bir veya daha fazla vajinal doğum yapmış kadınlarda görülür.
Hafif rahim sarkması vakaları genellikle belirgin rahatsızlık yaratmaz ve tedavi gerektirmez. Ancak, rahatsızlık veren veya günlük yaşamı etkileyen durumlar tedaviye yanıt verebilir.
Rahim Sarkmasının Belirtileri
Rahim sarkması, doğum sonrası dönemde özellikle hafif şekillerde yaygın olarak görülebilir ve genellikle belirgin semptomlara neden olmaz. Ancak, orta ila şiddetli rahim prolapsusu durumunda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- Vajinadan Doku Çıkıntısı: Vajinadan doku çıkıntısının görülmesi veya hissedilmesi.
- Pelvik Ağırlık veya Çekilme Hissi: Pelvis bölgesinde ağırlık veya çekilme hissi yaşanması.
- Mesane Boşalmasında Sorunlar: Tuvaleti kullanırken mesanenin tam olarak boşalmadığı hissi.
- İdrar Kaçırma Sorunları: İdrar kaçırma veya idrar sızıntısı gibi problemler.
- Bağırsak Hareketlerinde Zorlanma: Bağırsak hareketinde zorluk yaşama ve bu süreci kolaylaştırmak için vajinaya parmaklarla baskı yapma ihtiyacı.
- Oturma Hissinde Değişiklik: Sanki küçük bir topun üzerinde oturuyormuş gibi bir hissetme.
- Vajinal Doku Sürtünmesi: Giysilere sürtünen vajinal dokunun varlığı hissi.
- Pelvik veya Belde Basınç ve Rahatsızlık: Pelvis veya bel bölgesinde basınç ve rahatsızlık hissi.
- Cinsel Kaygılar: Vajinal dokunun gevşek olduğu hissi ve buna bağlı cinsel endişeler.
Bu belirtiler, rahim sarkmasının şiddetini ve tedavi ihtiyacını belirlemede önemli rol oynar.
Ne Zaman Doktora Görünmeliyim?
Eğer rahim sarkmasına dair belirtiler yaşam kalitenizi etkiliyor ve günlük aktivitelerinizi gerçekleştirmenizi zorlaştırıyorsa, durumunuzu değerlendirmek ve tedavi seçeneklerini öğrenmek üzere bir jinekoloğa başvurmalısınız. Bu belirtiler, tedavi gerektiren bir durumun işareti olabilir ve profesyonel bir değerlendirme, uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesine yardımcı olacaktır.
Nedenler
Rahim sarkmasının ana nedenleri, pelvik kasların ve destekleyici dokuların zayıflamasıdır. Bu zayıflamanın başlıca sebepleri şunlardır:
- Vajinal Doğum: Vajinal doğum, pelvik taban kaslarının ve dokularının zayıflamasına neden olabilir.
- İlk Doğum Yaşı: İlk doğumu daha yaşlı yaşlarda yapmak, genç kadınlara kıyasla pelvik taban yaralanmaları riskini artırabilir.
- Zor Doğum ve Travma: Doğum sırasında yaşanan zorluklar ve travmalar pelvik taban kaslarını etkileyebilir.
- Büyük Bebek Doğumu: Büyük bebek doğumu pelvik tabanı daha fazla zorlayabilir.
- Aşırı Kilo: Obezite, pelvik taban üzerinde ekstra baskı oluşturarak zayıflamaya yol açabilir.
- Menopoz Sonrası Östrojen Düşüşü: Menopoz sonrasında östrojen seviyelerinin düşmesi, pelvik dokuların zayıflamasına neden olabilir.
- Kronik Kabızlık ve Bağırsak Hareketlerinde Zorlanma: Sürekli zorlanma, pelvik taban kaslarının zayıflamasına yol açabilir.
- Kronik Öksürük veya Bronşit: Sürekli öksürük, pelvik taban üzerinde baskı yaratır.
- Tekrarlanan Ağır Kaldırma: Sürekli ağır yük kaldırmak, pelvik taban kaslarını zayıflatabilir.
Risk Faktörleri
Rahim sarkmasının risk faktörleri arasında şunlar bulunmaktadır:
- Birden Fazla Vajinal Doğum Yapmak: Birden fazla vajinal doğum yapmak, pelvik tabanı zayıflatabilir.
- İlk Bebeği Daha Yaşlı Yaşta Doğurmak: İlk bebeğin daha yaşlı yaşlarda doğurulması, pelvik taban yaralanmaları riskini artırır.
- Büyük Bebek Doğurmak: Büyük bir bebek doğurmak pelvik taban üzerinde daha fazla stres yaratır.
- Yaşlanma: Yaş ilerledikçe pelvik taban kasları zayıflayabilir.
- Obezite: Aşırı kilo, pelvik taban üzerinde ekstra baskı yaratır.
- Önceki Pelvik Cerrahi Geçmişi: Önceki pelvik cerrahiler, pelvik taban kaslarını ve dokularını etkileyebilir.
- Kronik Kabızlık veya Sıklıkla Bağırsak Hareketlerinde Zorlanma: Bu durumlar, pelvik tabanı zayıflatabilir.
- Ailede Zayıf Bağ Dokusu Öyküsü: Genetik faktörler, pelvik tabanın zayıflamasında rol oynayabilir.
- Etnik Köken: İspanyol veya beyaz olmak, risk faktörleri arasında yer alabilir.
- Sigara İçme: Kronik öksürüğe neden olan sigara kullanımı, pelvik taban üzerinde baskı oluşturabilir.
Komplikasyonlar
Rahim sarkması genellikle diğer pelvik organların sarkmasıyla birlikte görülür. İki yaygın türü şunlardır:
- Ön Prolapsus (Sistosel veya Mesane Sarkması): Mesane ile vajina çatısı arasındaki zayıf bağ dokusu nedeniyle meydana gelir. Mesanenin vajinaya doğru şişmesine yol açabilir.
- Posterior Vajinal Prolapsus (Rektosel): Rektum ile vajina tabanı arasındaki zayıf bağ dokusu, rektumun vajinaya doğru çıkıntı yapmasına neden olabilir. Bu durum, bağırsak hareketlerinde zorluğa yol açabilir.
Önleme Yöntemleri
Rahim sarkmasını önlemek için aşağıdaki adımlar atılabilir:
- Kabızlığı Önlemek: Bol miktarda sıvı tüketmek ve yüksek lifli yiyecekler tüketmek (meyve, sebze, fasulye, tam tahıllar) kabızlığı önlemeye yardımcı olur.
- Ağır Kaldırmaktan Kaçınma: Ağır bir şey kaldırmak gerektiğinde, doğru kaldırma tekniklerini kullanmak önemlidir. Ağırlığı bel veya sırt yerine bacaklarla kaldırmak önerilir.
- Öksürüğü Kontrol Etmek: Kronik öksürük veya bronşit gibi durumlar için tedavi almak ve sigara içmemek, pelvik taban üzerindeki baskıyı azaltmaya yardımcı olur.
- Kilo Kontrolü: İdeal kiloyu korumak ve gerekirse sağlıklı kilo verme yöntemleri hakkında doktorunuzdan tavsiye almak, rahim sarkması riskini azaltabilir.
Rahim sarkması riskini azaltmak için bu önleyici adımların yanı sıra, düzenli egzersiz ve sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek de önemlidir. Pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler, bu riski daha da azaltabilir. Herhangi bir semptom fark ederseniz, zamanında medikal yardım almak önemlidir.