Tanım ve Nedenler
Rektal prolapsus, rektumun (kalın bağırsağın son kısmı) anüs dışına sarkması durumudur. Bu durum başlangıçta yalnızca bağırsak hareketlerinden sonra meydana gelebilir ve prolapsus rektumdan tekrar içeri kayabilir. Ancak, zamanla daha şiddetli hale gelebilir ve sürekli hale gelerek cerrahi müdahale gerektirebilir. Rektal prolapsus genellikle rektumu destekleyen kasların zayıflaması sonucu ortaya çıkar. Bu zayıflık kronik kabızlık, doğum sırasında meydana gelen hasar veya pelvis veya alt gastrointestinal sistemdeki kusurlar nedeniyle oluşabilir.
Belirtiler
Rektal prolapsusun belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak yaygın belirtiler şunlardır:
- Bağırsak hareketlerinden sonra anüsten dışarı doğru bir çıkıntı hissetme
- Dışkıda mukus
- Bağırsak hareketlerine başlamak veya bitirmek için zorlanma
- Tam boşalamama hissi
- Karın ağrısı veya rahatsızlık
- Rektal kanama
- Dışkı kaçırma (fekal inkontinans)
- Prolapsusu elle anüse geri itme gereksinimi
- Anüste ağrı, kaşıntı veya kanama
Teşhis
Rektal prolapsus teşhisi genellikle fizik muayene ve hastanın tıbbi geçmişinin incelenmesi ile yapılır. Doktorlar ayrıca şu testleri önerebilir:
- Dijital Rektal Muayene: Doktor, rektumun içindeki problemleri kontrol etmek için eldivenli ve kayganlaştırılmış bir parmak kullanır.
- Anorektal Manometri: Bu test, rektum ve anüs içindeki basıncı ölçer.
- Kolonoskopi: Rektum ve kolonun içini incelemek için esnek bir tüp kullanılır.
- Defekografi: Bağırsak hareketi sırasında yapısal değişiklikleri ve kasların nasıl çalıştığını göstermek için yapılan bir görüntüleme çalışmasıdır.
- Baryum Enema: Rektuma kontras madde verildikten sonra X-ray görüntüleri alınır.
Tedavi
Rektal prolapsus tedavisi genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Tedavi planı, hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve prolapsusun şiddetine bağlı olarak belirlenir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
- Abdominal Yaklaşım (Rektopeksi): Rektum, pelvisin arka duvarına dikişlerle sabitlenir. Bu işlem, prolapsusun uzun süreli düzeltilmesi için genellikle açık veya laparoskopik cerrahi ile yapılır.
- Perineal Yaklaşım: Anüsten yapılan cerrahi müdahale ile prolapse olan rektum çıkarılır ve kalan kısmı tekrar bağlanır. Altemeier ve Delorme prosedürleri bu yaklaşımı içerir.
- Konservatif Tedaviler: Cerrahi öncesi veya sonrası yaşam tarzı değişiklikleri, diyet ve egzersiz önerileri ile kabızlık ve aşırı zorlanmanın önlenmesi sağlanır.
Komplikasyonlar ve Önleme
Tedavi edilmezse, rektal prolapsus şu komplikasyonlara yol açabilir:
- Fekal İnkontinans: Anal kaslar gerildikçe gaz ve dışkıyı tutmak zorlaşır.
- Kabızlık: Rektumun büzülmesi ve kas koordinasyon sorunları dışkının çıkarılmasını zorlaştırabilir.
- Rektal Ülserler: Rektumun mukus tabakasının sürtünmesi ve maruz kalması ülserlere ve ağrılı yaralara neden olabilir.
- İnkarsere Prolapsus: Prolapsus olan rektum, anüs dışına sıkışabilir ve kan akışı kesilebilir, bu da acil tedavi gerektirir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Rektal prolapsusu önlemek veya yönetmek için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir:
- Yüksek Lifli Diyet: Kabızlığı önlemek için günlük en az 5 porsiyon meyve ve sebze tüketimi.
- Bol Su İçmek: Günlük 6-8 bardak su içmek.
- Düzenli Egzersiz: Aktif kalmak ve sağlıklı bir kiloyu korumak.
- Ağır Kaldırmaktan Kaçınmak: Rektal bölgedeki basıncı artıran aktivitelerden kaçınmak.
- Stool Yumuşatıcılar ve Laksatifler: Kabızlık durumunda doktor tavsiyesi ile kullanmak.
