Hamilelik döneminde ortaya çıkan beklenmedik belirtilerden biri de burun tıkanıklığı ve zaman zaman görülebilen burun kanamalarıdır. Bu durum, gebelik rinit olarak adlandırılır ve genellikle hormonal değişikliklerin burun içi dokular üzerindeki etkisiyle bağlantılıdır. Özellikle östrojen hormonunun artışı, burun mukozasının şişmesine ve daha fazla mukus üretimine yol açarak tıkanıklık hissine neden olabilir. Bunun yanı sıra artan kan hacmi, vücudun genel dolaşım sistemine olduğu gibi burun damarlarına da ek yük bindirir. Burun dokularındaki damarlar genişleyip dolgunlaştıkça, küçük travmalarda veya hafif bir darbede bile burun kanaması görülebilir.
Burun tıkanıklığı gündüz saatlerinde olduğu kadar gece de rahatsız edici olabilir. Uyku kalitesinin bozulması, sabahları boğaz kuruluğu, hatta horlama gibi sorunlara yol açabilir. Özellikle gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterlerinde daha belirgin hale gelen bu şikâyet, annenin dinlenme sürecini olumsuz etkileyebilir. Bu durumda odanın nem dengesini korumak, burun pasajını nazikçe temizlemek veya tuzlu su spreyleri kullanmak burun kanallarını açmaya yardımcı olabilir. Sıcak ve kuru ortamlarda uzun süre bulunmaktan kaçınmak, buharlı duş almak veya nemlendirici cihazlar kullanmak da mukozanın yumuşamasını sağlayarak tıkanıklığı hafifletebilir.
Burun kanaması genellikle hafif ve kısa süreli olur. Basit önlemlerle durdurulması mümkündür. Eğer burun kanaması başladığında dik oturup başı öne doğru eğerek burun kanatlarına hafif baskı uygulanırsa çoğu zaman kısa sürede durur. Arkaya doğru yaslanmak, kanın boğazınıza akmasına neden olabileceği için önerilmez. Burun kanaması esnasında burun içine tampon uygulamak, nazik olmayan müdahalelerle burnu daha da tahriş etmek yerine temiz bir mendil veya pamukla hafifçe destek yapmak daha uygundur. Kanama uzun süre devam ediyorsa, baş dönmesi veya aşırı halsizlik gibi belirtiler oluşuyorsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.
Hapşırma veya sümkürme gibi durumlarda buruna aşırı baskı uygulamak da burun kanamasını tetikleyebilir. Bu sebeple peçete veya mendille burnu silerken nazik davranmak, şiddetli sümkürmekten kaçınmak önemlidir. Ayrıca mümkünse çok sıcak ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak veya tüketimini sınırlamak da faydalı olabilir; çünkü bu tür gıdalar burun mukozasını daha fazla tahriş edebilir. Yine de her anne adayının bedeni farklı tepkiler verebilir. Bazıları bu dönemi çok hafif semptomlarla atlatırken, bazılarında sık tekrarlayan burun kanamaları söz konusu olabilir.
Burun tıkanıklığı ve kanaması genelde hamilelik bitiminde veya doğumdan sonraki birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir. Çünkü hormon seviyeleri ve kan hacmi yeniden normale yaklaşmaya başlar. Ancak günlük yaşamınızı etkileyen yoğun bir burun tıkanıklığı veya sık tekrarlayan kanamalar yaşıyorsanız, mutlaka doktorunuzla paylaşmalısınız. Bazı durumlarda alerjiler veya sinüs enfeksiyonları gibi ek sorunlar da bu tabloyu ağırlaştırabilir. Doktorunuz gerek görürse size uygun bir burun spreyi, solüsyon ya da ilaç önerebilir. Hamilelikte her ilacın güvenli olmadığı unutulmamalı; bu yüzden hekim tavsiyesi olmadan hiçbir burun açıcı sprey veya antihistaminik kullanılmamalıdır.
Düzenli sıvı alımı, dengeli beslenme ve dinlenme, vücudun genel olduğu kadar burun mukozasının da sağlıklı kalmasına destek olur. Özellikle C vitamini bakımından zengin meyve ve sebzeler kan damarı duvarlarını güçlendirebilir; bu sayede burun kanaması riski biraz daha düşük olabilir. Ilık içecekler, bitki çayları ve buharlı ortamlar da tıkanıklık yaşadığınız dönemlerde rahatlama sağlar. Özellikle gece uyumadan önce ılık bir duş alıp burun deliklerini tuzlu suyla nazikçe temizlemek, gece boyunca daha rahat nefes almanıza yardımcı olur.
Burun tıkanıklığı ve kanaması, hamileliğin beklenmedik ama sık rastlanan yan etkilerinden biridir. Çoğunlukla zararsız ve geçici olan bu durum, bazı önlemlerle büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Nefes alma güçlüğü, uyku bozukluğu veya sıklıkla tekrarlayan yoğun kanamalar gibi semptomlar söz konusu olduğunda uzman görüşü almak en doğru yaklaşımdır. Bu sayede hem annenin konforu artar hem de bebeğin sağlıklı gelişimi için gerekli olan düzenli uyku ve istirahat sağlanmış olur.
