Hamilelikte anne adaylarının sıkça karşılaştığı sorunlardan biri de bel ve sırt ağrılarıdır. Özellikle ikinci trimesterden itibaren büyümeye başlayan karın, omurga üzerine düşen yükü artırarak postür değişikliklerine yol açar. Bu durumda vücut ağırlık merkezi öne doğru kayar ve anne adayı, dengeyi sağlayabilmek adına bel çukurunu normalden daha fazla artırır. Sonuçta hem bel hem de sırt kasları gerilir ve zaman zaman ağrılar ortaya çıkar. Ayrıca hamilelik hormonları, doğuma hazırlık sürecinde eklemlerin ve bağların gevşemesine neden olur. Pelvik bölgeyi esnetmek için salgılanan relaksin hormonu, omurganın dengesini de etkileyerek bel ve sırt bölgesinde ağrı potansiyelini yükseltir.
Gün içinde uzun süre ayakta kalmak, ağır kaldırmak veya yanlış duruş pozisyonlarında ısrarcı olmak ağrıların şiddetini artırabilir. Bu nedenle anne adaylarının günlük yaşamlarında ergonomi prensiplerini göz önünde bulundurması önemlidir. Örneğin otururken mutlaka sırtı destekleyen bir yastık kullanmak ya da ayakta dururken ağırlığı iki ayağa eşit şekilde dağıtmak basit ama etkili tedbirlerdir. Ağır eşyaları kaldırırken ise belden bükülmek yerine dizleri kırarak vücudu alçaltmak, sonra da yükü mümkün olduğunca vücuda yakın tutmak gerekir. Bu basit hareket değişiklikleri, hamilelik döneminde omurgaya binen yükü bir nebze hafifletebilir.
Düzenli egzersiz, bel ve sırt ağrılarını azaltmada önemli bir diğer faktördür. Hamilelere özel egzersiz programları, özellikle yüzme, yürüyüş ve yoga gibi düşük etkili aktiviteler bel ve sırt kaslarını güçlendirir. Böylece beden daha dayanıklı hale gelir ve günlük hareketler sırasında daha az ağrı hissedilir. Eğer imkân varsa uzman bir eğitmen eşliğinde prenatal yoga dersleri almak, vücudun dengesini geliştirdiği gibi zihinsel rahatlamayı da destekler. Yine de herhangi bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuzla konuşmalı ve sizin için en uygun hareketleri belirlemelisiniz. Bazı gebeliklerde erken doğum riski veya farklı komplikasyonlar yüzünden egzersize sınırlama getirilebilir.
Hamilelik ilerledikçe bebeğin ve rahmin büyümesiyle birlikte anne adayının yattığı pozisyon da bel ve sırt ağrıları üzerinde etkili olur. Sırt üstü yatmak, rahmin ana damarlara baskı yapmasına neden olabilir ve bu durumda bölgesel ağrı, dolaşım bozukluğu gibi problemler ortaya çıkabilir. Sol yana yatmak ise genel olarak en rahat ve önerilen yatış pozisyonudur. Bacakların arasına veya bel boşluğuna konan yastıklar vücudu destekleyerek sırtın düz kalmasını sağlar ve ağrıyı hafifletir. Böylece gece uykusu daha rahat geçer, sabah uyandığınızda bel ve sırt bölgenizdeki gerginlik bir miktar azalabilir.
Sıcak uygulamalar da kasları gevşetmeye yardımcı olabilir. Ilık bir duş veya bel bölgesine kısa süreli sıcak kompres yapmak, kan akışını hızlandırarak ağrıyı hafifletir. Ancak sıcak kompres uygulamasının uzun tutulmamasına ve aşırı sıcak kullanılmamasına özen göstermek gerekir. Bazı durumlarda doktorunuzun önerisiyle yapılan hafif masajlar, özellikle belin alt bölgesinde yaşanan ağrıları önemli ölçüde rahatlatabilir. Masaj sırasında kan dolaşımının aşırı artmasına yol açmayacak, yumuşak ve gevşetici dokunuşlar tercih edilmelidir. Aksi takdirde dolaşım sistemiyle ilgili istenmeyen durumlar tetiklenebilir.
Her hamilelik birbirinden farklıdır, bu nedenle bel ve sırt ağrılarının şiddeti de kişiden kişiye değişebilir. Kimi kadınlar bu dönemi neredeyse hiç ağrı yaşamadan geçirirken, kimileri için ağrılar günlük yaşamı ciddi ölçüde kısıtlayabilir. Eğer şiddetli ve sürekli hale gelen bel ya da sırt ağrılarınız varsa, bir uzmana danışmanız önemlidir. Nadiren de olsa bel ağrısı, erken doğum, bel fıtığı veya farklı bir kas-iskelet sistemi sorununun habercisi olabilir. Düzenli doktor kontrollerini aksatmamak, gerektiğinde fizik tedavi uzmanına veya ortopedi hekimine başvurmak, hamilelik sürecinin konforunu ve güvenliğini artırır.
Bu dönemde bedeninizin verdiği sinyalleri dikkate alarak kendinize göre çözümler üretebilirsiniz. Mola vererek dinlenmek, germe egzersizleri yapmak, uygun duruşu benimsemek ve ılık duşlar almak bel ve sırt ağrılarınızı hafifletebilir. Ayrıca destekleyici kemerler de bel bölgesine yükü paylaştırarak rahatlama sağlayabilir. Önemli olan, vücudunuza ekstra özen göstermek ve ağrının kronik hale gelmesine izin vermeden önlemler almaktır. Böylece bu özel dönemi daha keyifli ve sağlıklı bir şekilde geçirebilirsiniz.
