Plasenta gebelik sırasında gelişen ve anne ile bebek arasındaki bağlantıyı sağlayan önemli bir organdır. Bebek için hayati fonksiyonlar üstlenen bu organ, gebelik süresince bebeğin büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan besin ve oksijenin sağlanmasında kritik bir rol oynar.
Plasenta Nedir?
Plasenta gebelik sırasında rahim duvarına yapışan ve bebeğin göbek kordonu aracılığıyla anneye bağlı olan bir organdır. Gebeliğin erken dönemlerinde gelişmeye başlar ve doğuma kadar büyümeye devam eder. Plasenta, fetüsün sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan tüm besin maddelerini ve oksijeni sağlar. Ayrıca, atık ürünlerin fetüsten uzaklaştırılmasına yardımcı olur.
Plasentanın Gelişimi
Plasenta, döllenmeden hemen sonra gelişmeye başlar. Döllenmiş yumurta (zigot), rahim duvarına yerleştiğinde, hücreler hızla bölünerek plasentayı oluşturmaya başlar. Bu hücreler, bebeğin ve annenin kan dolaşımı arasında bir bariyer oluşturan ve maddelerin transferini sağlayan özel bir yapı oluşturur. Plasenta, gebeliğin yaklaşık 12. haftasında tamamen gelişir ve fonksiyonlarını tam olarak yerine getirmeye başlar.
Plasentanın Fonksiyonları
Plasenta, gebelik süresince çeşitli önemli fonksiyonları yerine getirir:
Besin ve Oksijen Transferi: Plasenta, annenin kanından bebeğe oksijen ve besin maddeleri taşır. Glikoz, amino asitler, yağ asitleri, vitaminler ve mineraller gibi önemli besin maddeleri, plasenta aracılığıyla bebeğe ulaşır.
Atık Ürünlerin Uzaklaştırılması: Bebekte oluşan atık ürünler (karbondioksit ve metabolik atıklar gibi) plasenta aracılığıyla annenin kanına geçer ve anneden atılır.
Hormon Üretimi: Plasenta, gebelik süresince çeşitli hormonlar üretir. Bu hormonlar arasında hCG (human chorionic gonadotropin), progesteron ve östrojen bulunur. Bu hormonlar, gebeliğin sürdürülmesi ve rahmin büyümesi için önemlidir.
Bağışıklık Fonksiyonları: Plasenta, bazı antikorların anne kanından bebeğe geçmesine izin verir. Bu, bebeğin doğumdan sonraki ilk aylarda enfeksiyonlara karşı korunmasına yardımcı olur.
Bariyer Fonksiyonu: Plasenta, bazı zararlı maddelerin ve enfeksiyonların fetüse geçişini engelleyerek koruyucu bir bariyer görevi görür.
Plasentanın Yapısı
Plasenta, anne tarafı ve bebek tarafı olmak üzere iki ana bölümden oluşur:
Anne Tarafı (Maternal Yüz): Anneye bakan yüz, rahim duvarına yapışır ve annenin kan dolaşımına bağlıdır. Bu yüz, besin ve oksijenin annenin kanından plasentaya transfer edildiği yerdir.
Bebek Tarafı (Fetal Yüz): Bebeğe bakan yüz, göbek kordonu aracılığıyla bebeğe bağlanır. Bu yüz, besin ve oksijenin plasentadan bebeğe transfer edildiği yerdir.
Plasenta ve Göbek Kordonu
Göbek kordonu, plasentayı bebeğe bağlayan tüp şeklinde bir yapıdır. İçinde iki arter ve bir damar bulunur. Arterler, bebeğin kanını plasentaya taşırken, damar plasentadan bebeğe oksijen ve besin maddeleri taşır. Göbek kordonu, bebeğin doğumundan sonra kesilir ve bebek kendi başına nefes almaya ve beslenmeye başlar.
Plasenta İle İlgili Sorunlar
Gebelik sırasında plasenta ile ilgili bazı sorunlar yaşanabilir. Bu sorunlar arasında:
Plasenta Previa: Plasenta, rahim ağzını kapatır ve doğum kanalını engeller. Bu durum, kanamaya ve doğum sırasında komplikasyonlara yol açabilir.
Plasenta Abruptyo: Plasenta, doğumdan önce rahim duvarından ayrılır. Bu durum, hem anne hem de bebek için tehlikeli olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
Plasenta İnsufficiency (Yetmezliği): Plasenta, bebeğe yeterli miktarda besin ve oksijen sağlayamaz. Bu durum, bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Plasenta ve Hakkında Merak Edilenler
Plasenta ne zaman oluşur?
Plasenta, döllenmeden hemen sonra gelişmeye başlar ve gebeliğin yaklaşık 12. haftasında tamamen gelişir.
Plasenta ne işe yarar?
Plasenta, besin ve oksijen transferi, atık ürünlerin uzaklaştırılması, hormon üretimi, bağışıklık fonksiyonları ve koruyucu bariyer gibi önemli fonksiyonları yerine getirir.
Plasenta ile ilgili sorunlar nasıl anlaşılır?
Plasenta ile ilgili sorunlar genellikle ultrason ve diğer tıbbi testler aracılığıyla tespit edilir. Kanama, karın ağrısı veya fetal hareketlerde azalma gibi belirtiler varsa hemen doktorunuza başvurmalısınız.
Plasenta doğumdan sonra ne olur?
Doğumdan sonra, plasenta rahimden ayrılır ve doğumun üçüncü aşamasında doğum kanalından dışarı çıkar. Bu sürece plasentanın doğumu veya lohusa dönemi denir.
